تاریخچۀ پارچۀ مخمل
هنگامی که نام پارچۀ مخمل به‌گوش می‌رسد همواره حس پارچه‌ای نرم و تجملی را در ذهن تداعی می‌کند. تاریخ تولید و پدید آمدن پارچه‌های مخملی به بیش از چهارهزار سال پیش برمی‌گردد. به‌دلیل ظاهر آراستۀ پارچه‌های مخمل،از آن‌ها در دوخت لباس و مبل استفاده می‌شود. پارچه‌های مخمل در گذشته با نخ ابریشم تولید می‌شد و تنها خانواده‌های ثروتمند از آن‌ها استفاده می‌کردند. پس از پیشرفت در صنعت منسوجات و پارچه، مخمل به جنسی همه‌گیر و دردسترس برای عموم تبدیل شد.
پارچه‌های مخملی امروزه، نه‌تنها از ابریشم، بلکه از کتان و الیاف مصنوعی نیز ساخته می‌شود تا هزینۀ تمام‌شده برای خریداران کمتر شود.
پارچه‌های مخملی که امروزه می‌شناسیم، برای نخستین‌بار در ایتالیا و در قرن سیزدهم میلادی مطرح شد، اما اگر بخواهیم دربارۀ پارچه‌های خزدار صحبت کنیم که سرمنشأ پارچه‌های مخمل بودند، باید به جادۀ ابریشم و سرزمین کشمیر برگردیم که بین هند و پاکستان امروزی قرار داشت.
به‌لطف ابریشمی که تجار عرب از‌این‌راه به نقاط گوناگون جهان می‌فرستادند، پارچه‌های مخمل کم‌کم شناخته‌تر شد. سپس تولید مخمل در دوران رنسانس پیشرفت چشمگیری یافت. در آن زمان، پارچه‌های مخملی معمولاً بر تن اشراف‌زاده‌ها و خانواده‌های سلطنتی دیده می‌شد.
پارچۀ مخمل از چه موادی ساخته می‌شود؟
پیش‌تر مخمل‌ها از فیبرهای طبیعی حیوانی، مانند ابریشم، پشم یا فیبرهای گیاهی، مانند کتان و پنبه طراحی و تولید می‌شدند. مرغوب‌ترین و باکیفیت‌ترین مدل پارچه‌های مخملی، مدل‌هایی هستند که با ابریشم بافته شده‌اند. مخمل‌های ابریشمی در کنار پارچۀ نرم و درخشانی که دارند، بسیار گران‌بها و باارزش‌اند.
در سال‌های اخیر، مخمل‌های مصنوعی که با نایلون، پلیستر و نخ ویسکوز بافته می‌شوند به‌بازار راه یافته‌اند تا مخمل بیش‌از‌پیش دردسترس عموم قرار بگیرد. مخمل‌های مصنوعی بیشتر در صنعت پوشاک و همچنین وسایل خانه، مانند پارچۀ مبلیِ مخمل، کوسن‌ها و پرده‌ها استفاده می‌شوند.
پارچۀ مخملی چگونه ساخته می‌شود؟
معمولاً دستگاه‌های بافندگیِ ویژه‌ای برای تولید این نوع پارچه‌ها وجود دارد. رشته‌های نخ در این دستگاه در دو جهت مختلف وارد شده و با تیغه‌ای از یکدیگر جدا می‌شوند. سپس این نخ‌های جداشده به‌شکل توده‌ای روی یکدیگر قرار می‌گیرند تا پارچه تولید شود.
مزایای پارچۀ مخملی چیست؟
همان‌طور که گفتیم، مخمل‌ها بسیار نرم و راحت هستند و کیفیت و ماندگاری بالایی دارند. برخی مزایای این پارچه‌ها عبارت‌اند از:
- بافت نرم و راحت؛
- درخشندگیِ جذاب؛
- رنگ و الگوهای گوناگون و پرشمار؛
- ظاهری مدرن و امروزی؛
انواع پارچۀ مخمل:
پارچه‌های مخمل بسیار گوناگون‌اند؛ زیرا پارچه‌ها از مواد گوناگونی تولید می‌شوند. انواع جنس پارچه‌های مخمل عبارت‌اند از:
- مخمل کوبیده:
همان‌گونه که از اسمش مشخص است، این نوع مخمل ظاهری کوبیده و له‌شده دارد. هنگامی که پارچه خشک است، از جهات مختلف به تودۀ مخمل فشار وارد می‌شود تا به شکل موردنظر دربیاید. مخمل کوبیده معمولا نقش‌و‌نگار و درخشندگی مناسبی دارد.
- مخمل براق:
این نوع مخمل درواقع نوعی از مخمل کوبیده است که تنها از یک‌طرف به آن فشار وارد شده است.
- مخمل برجسته:
مخمل برجسته پارچه‌ای چاپی است که با دستگاه‌های چاپ حرارتی ساخته می‌شود. در این نوع پارچه با دستگاه به مخمل فشار وارد می‌شود تا الگو و طرح موردنظر را به‌خود بگیرد. مخمل برجسته معمولاً برای رومبلی و دکوراسیون خانه و محیط استفاده می‌شود.
- مخمل صاف و تخت:
این نوع مخمل از جنس کتان است، وزن بالایی دارد و به‌راحتی کش نمی‌آید. همچنین درخششی که در مخمل ابریشمی یا مخمل الیاف مصنوعی هست، در مخمل صاف به‌چشم نمی‌خورد.
- مخمل کشی:
در بافت مخمل کشی از الیاف کش‌دار استفاده می‌شود که پارچه را انعطاف‌پذیر می‌کند.
- مخمل کبریتی:
توده‌های نخ معمولاً در طول‌های گوناگون در کنار یکدیگر قرار گرفته و الگوی موردنظر را تشکیل می‌دهند. از این مخمل برای دوخت کت‌و‌شلوارهای مردانه و زنانه استفاده می‌شود.
